276°
Posted 20 hours ago

Hanes Cymru (A History of Wales in Welsh)

£8.495£16.99Clearance
ZTS2023's avatar
Shared by
ZTS2023
Joined in 2023
82
63

About this deal

Pleidleisiodd etholwyr Cymru mewn trydydd refferendwm ar fater datganoli ar 4 Mawrth 2011, y tro hwn ar p’un a ddylai’r Cynulliad Cenedlaethol gael pwerau deddfu llawn yn y meysydd hynny y mae’n gyfrifol amdanynt. Y tro hwn roedd 63.5 y cant yn cefnogi datganoli pellach. Roedd ‘ymreolaeth’ wedi ennill ei blwyf. Mae Cynulliad Cenedlaethol Cymru, sef y corff sy’n cael ei ethol yn ddemocrataidd i gynrychioli buddiannau Cymru a’i phobl, i ddeddfu ar gyfer Cymru, i gytuno ar drethi yng Nghymru, ac i ddwyn Llywodraeth Cymru i gyfrif, wedi'i leoli yng nghanol dociau Bae Caerdydd. Mae'n briodol felly ein bod yn cydnabod ac yn gwerthfawrogi amrywiaeth ein cymunedau ynghyd â'u cyfraniad i'n gwneud ni'n wlad mor fywiog a goddefgar. Dyna pam rydym yn anelu at greu corff seneddol hygyrch, sy’n ymgysylltu â phawb yng Nghymru ac sy’n eu parchu. Dywed Llywodraeth Cymru: "Nid yw Cymru yn Dywysogaeth. Er ein bod wedi ein huno â Lloegr gan dir, a'n bod yn rhan o Brydain Fawr, mae Cymru yn wlad yn ei rhinwedd ei hun." [11]

Y flwyddyn ganlynol, sefydlwyd Swyddfa Cymru, dan arweiniad yr Ysgrifennydd Gwladol newydd, i weithredu polisi Llywodraeth y DU yng Nghymru. Ar droad y ganrif roedd tua hanner poblogaeth Cymru yn aelodau o eglwys. Yn 1900 roedd gan y Methodistiaid Calfinaidd 158,111 o aelodau, yr Annibynwyr 144,000 a'r Bedyddwyr 106,000. Erbyn diwedd y ganrif darlun o ddirywiad enbyd a geir. Yn dilyn refferendwm llwyddiannus yn 2011 ar ymestyn pwerau deddfu’r Cynulliad Cenedlaethol mae bellach yn gallu gwneud deddfau, a elwir yn Ddeddfau’r Cynulliad, ar bob mater mewn meysydd pwnc datganoledig, heb fod angen cytundeb Senedd y DU. [13]Roedd y mwyafrif mawr o'r boblogaeth yn Gymry uniaith Gymraeg o hyd a'r rhan fwyaf yn byw mewn pentrefi a threfi bach cefn gwlad. Roedd caneuon gwerin a barddoniaeth rydd yn boblogaidd, yn arbennig adeg y gwyliau mawr fel y Gwyliau Mabsant. Yn ail hanner y ganrif roedd yr anterliwt ar ei hanterth a phobl yn tyrru i'r llwyfan yn y ffeiriau, yn arbennig yn siroedd y gogledd-ddwyrain. Cafwyd tyfiant mawr yn y nifer o lyfrau a gyhoeddwyd ynghyd â gwawr newyddiaduriaeth yng Nghymru gydag ymddangosiad y cylchgronau cyntaf. Gosodwyd sylfeini'r Eisteddfod Genedlaethol gyda gwaith y Gwyneddigion yn Llundain ac yn y cylchoedd llenyddol cafwyd math o Ddadeni gyda bri ar bopeth Celtaidd ac ail-ddarganfod meistri'r gorffennol fel Dafydd ap Gwilym a'r Gogynfeirdd diolch i waith Goronwy Owen, Ieuan Fardd a Morrisiaid Môn. Dechreuodd teithwyr ymweld â'r wlad a gwerthfawrogi ei thirwedd "gwyllt" - y twristiaid cyntaf - ac ymledodd dylanwad y Mudiad Rhamantaidd ar lenorion ac artistiaid y wlad, fel yr arlunydd enwog Richard Wilson.

Yn sgil y broses hon hefyd crëwyd cyfres o sefydliadau lled-anllywodraethol, neu cwangos, sef cyrff hyd braich a gâi eu rheoli i ryw raddau gan y Llywodraeth, ac yr oedd y Llywodraeth yn dirprwyo pwerau iddynt. Gyda'r Ysgrifennydd Gwladol yn penodi llawer o arweinwyr y sefydliadau hyn, roedd galw cynyddol i am fwy o atebolrwydd ac am ddemocrateiddio’r haen led-lywodraethol hon. Mae'r geiriau Lladin a ddaeth yn rhan o eirfa'r Brythoniaid i'w gweld hyd heddiw. Roedd llawer o'r geiriau benthyg yn cyfeirio at yr hyn ddaeth gyda'r goncwest Rufeinig, megis pont' (o'r Lladin pons'), bresych (brassica), eglwys' (ecclesia'). Mae'r holl adnoddau hanes Cymru yma wedi eu creu gan athrawon, i athrawon, felly gallech fod yn sicr bod y wybodaeth mae'ch dysgwyr ifanc yn dysgu o safon uchel. Roedd Arglwyddi'r Mers yn wrthwynebus iawn - cododd Gilbert de Clare gastell Caerffili i amddiffyn ei arglwyddiaeth rhag uchelgais Llywelyn. Sefydlwyd Comisiwn Silk gan Lywodraeth y DU i ystyried dyfodol y setliad datganoli yng Nghymru. Yn 2012, cyhoeddodd Comisiwn Silk ran gyntaf ei adroddiad, gan wneud argymhellion ar bwerau ariannol y Cynulliad. Cyhoeddodd Comisiwn Silk ail ran yr adroddiad yn 2014, gan wneud argymhellion ar bwerau a threfniadau deddfwriaethol y Cynulliad yn y dyfodol.Dywedodd Huw: “Er nad ydym yn gallu dathlu Dyddiad Miwsig Cymru yn y ffordd arferol eleni, mae’r diwrnod yn dal i fod mor bwysig ag erioed fel ffordd o gyflwyno pobl i’r cyfoeth o gerddoriaeth anhygoel sy’n cael ei gwneud yn Gymraeg. Roedden ni am neud rwbeth sy’n dod yn naturiol i ni ar Radio Cymru 2; chware llwyth o gerddoriaeth gwych o Gymru! Felly o 7 y bore tan 6 y nos byddai’n darlledu y sioe radio hiraf yn y Gymraeg erioed! Bydd sesiynau, gwesteion a oriau o gerddoriaeth wych. Dewch i wrando! Os ddim am yr 11 awr, am dipyn bach!” Wedi’r trydydd Etholiad Cyffredinol Cymreig, cyfarfu Aelodau’r Cynulliad mewn Cynulliad Cenedlaethol a oedd wedi ei wahanu’n ffurfiol oddi wrth Lywodraeth Cymru gan Ddeddf Llywodraeth Cymru 2006. Yn ogystal â hynny, rhoddodd y Ddeddf honno’r hawl i Aelodau’r Cynulliad wneud deddfwriaeth sylfaenol am y tro cyntaf. Mae eraill yn haeru ei bod yr un mor wir heddiw ag ym 1987 nad yw union gyfraniad pobl dduon a lleiafrifoedd ethnig at ddatblygiad Prydain yn cael ei gynrychioli'n gywir ym mhrif ffrwd hanes Prydain. Hyd nes y caiff cyfraniad pobl dduon ei astudio, ei ddathlu a'i ddangos fel rhan o'r cwricwlwm cenedlaethol, gweithgareddau addysgol ychwanegol, rhaglenni artistig, astudiaethau coleg a phrifysgol ac arddangosfeydd mewn amgueddfeydd ac orielau 365 diwrnod o'r flwyddyn, mae Mis Hanes Pobl Dduon yn dal i fod yn berthnasol.

Sefydlwyd Cynulliad Cenedlaethol Cymru (Cynulliad Cenedlaethol Cymru) ym 1999 (o dan Ddeddf Llywodraeth Cymru 1998) gyda’r pŵer i bennu sut y caiff cyllideb llywodraeth ganolog Cymru ei gwario a’i gweinyddu, er bod Senedd y DU wedi cadw’r hawl i osod terfynau ar ei bwerau. [8] Mae llywodraethau’r Deyrnas Unedig a Chymru bron yn ddieithriad yn diffinio Cymru fel gwlad. [9] [10] Erbyn tua 70 OC yr oedd Prydain i gyd, ag eithrio gogledd yr Alban, o dan reolaeth y Rhufeiniaid. Y Rhufeiniaid ddaeth ac ysgrifennu i'r ynysoedd hyn a dechreuodd geiriau o'r Lladin ymddangos yn yr iaith Frythoneg. Lladin oedd yr iaith swyddogol a'r Frythoneg oedd iaith bywyd bob dydd. Yn refferendwm 2016, pleidleisiodd Cymru o blaid gadael yr Undeb Ewropeaidd, er i wahaniaethau demograffig ddod i’r amlwg. Yn ôl Danny Dorling, athro daearyddiaeth ym Mhrifysgol Rhydychen, “Os edrychwch chi ar yr ardaloedd mwy gwirioneddol Gymreig, yn enwedig y rhai Cymraeg eu hiaith, doedden nhw ddim eisiau gadael yr UE.” [14]

Rhannu'r dudalen hon

Yn y 15g cafwyd gwrthryfel Owain Glyndŵr, ond ni lwyddodd i ailsefydlu teyrnas annibynnol ond am gyfnod byr. Yn ddiweddarach yn y ganrif honno cafwyd Rhyfeloedd y Rhosynnau yn Lloegr a effeithiodd yn fawr ar Gymru. Yn 1485 ddaeth Harri Tudur i'r orsedd ar ôl curo Rhisiart III ym Mrwydr Maes Bosworth a dechreuodd cyfnod y Tuduriaid. Mae'r ddadl wedi’i threfnu ar gyfer dydd Mercher 19 Mehefin 2019. Darlledir y Cyfarfod Llawn ar Senedd TV a bydd trawsgrifiad ar gael ar wefan Cofnod Trafodion y Cynulliad. Drwy gydol y dydd, roedd bwrlwm yn sgil y cyffro a'r dathlu. Cafwyd adloniant gwych, â cherddoriaeth gan Ysgol Gymraeg Bryn-y-Môr a'r storïwr a'r cerddor Bevin Magama, yng nghwmni Amas Gbubemi, a berfformiodd ddarn bywiog a llawn egni. Hyn oll gyda golygfa hyfryd y Pierhead yn y cefndir. Roedd hwn yn leoliad addas gan ei fod yng nghanol Bae Caerdydd, sef un o'r ardaloedd â'r mwyaf o amrywiaeth yng Nghymru yn hanesyddol a lle bo dynion a menywod o'r gymuned o bobl dduon a lleiafrifoedd ethnig wedi helpu i siapio a datblygu Cymru. Nid yw’r MDPh Dyniaethau drafft yn darparu manylion penodol ynghylch pa ddigwyddiadau mewn hanes y dylid neu sy’n rhaid eu haddysgu. Mae hyn yn bennaf oherwydd bydd y Cwricwlwm newydd i Gymru yn cael ei yrru gan bwrpas yn hytrach na’i yrru gan gynnwys. Nid oes ‘rhaglenni astudio’ fel sydd yn y cwricwlwm presennol a bydd llai o ragnodi o’r hyn y mae’n rhaid ei ddysgu. Yn ystod teyrnasiad Brenin Harri VIII, pasiwyd Deddfau Cyfreithiau yng Nghymru 1535 a 1542. O dan y Deddfau hyn, gwnaed Cymru yn rhan o deyrnas Lloegr i bob pwrpas. Roedd y Deddfau’n ymestyn cyfraith Lloegr i Gymru, ac yn nodi Saesneg fel iaith y gyfraith, er iddynt sefydlu strwythurau barnwrol ar wahân i Gymru yn Llys y Sesiwn Fawr. Cafodd Cymru gynrychiolaeth yn Senedd Lloegr, gyda 26 o Aelodau Seneddol (a gynyddodd i 27 wedi hynny).

Roedd llawer o nodweddion cadarnhaol i’r Cynulliad newydd o ran hygyrchedd cyhoeddus a gwleidyddiaeth fwy cynwysedig a chydsyniol, ond cafwyd problemau o ganlyniad i’r strwythur o gorff corfforaethol sengl. Pwysleisiwyd yr angen am newid cyfansoddiadol a sefydlogrwydd gan yr anawsterau a brofwyd gan y weinyddiaeth Lafur leiafrifol o geisio sicrhau cytundeb cyson gan bleidiau eraill yn y Cynulliad, yn ogystal â disodli'r Prif Ysgrifennydd ym mis Chwefror 2000. Efallai byddwch yn hoffi ein Pŵerbwynt Y Dywysoges Gwenllian sydd yn llawn gwybodaeth, ffeithiau a hanes stori’r Dywysoges Gwenllian. Mis Hanes Pobl Dduon ym Mhrydain a phrofiad iechyd meddwl pobl dduon' Dydd Llun 09 Hydref, Cynulliad Cenedlaethol Cymru Yn y cyfnod yn dilyn y refferendwm ym 1979, daeth datganoli yn fater gwleidyddol cwsg yng Nghymru. Serch hynny, o ganlyniad i bolisïau Llywodraeth Geidwadol y DU yn ystod cyfnod economaidd anodd yr 1980au, ynghyd â lefelau isel o gefnogaeth etholiadol yng Nghymru (o’i chymharu â gweddill y DU), cafwyd galwadau o’r newydd am sefydliad democrataidd penodol i Gymru.Pleidleisiwyd o blaid y Cynulliad Cenedlaethol yn refferendwm 1997. Fe'i agorwyd yn swyddogol gan y Frenhines yn 1999. Trosglwyddwyd llawer o gyfrifoldebau'r Swyddfa Gymreig i'r Cynulliad, gan gynnwys addysg a'r celfyddydau, lle mae'r iaith yn fater amlwg. Ar y dechrau, dim ond ffyrdd, tai a llywodraeth leol yr oedd yr Ysgrifennydd Gwladol yn gyfrifol amdanynt. Cafodd meysydd eraill, gan gynnwys addysg a hyfforddiant, iechyd, masnach a diwydiant, yr amgylchedd ac amaethyddiaeth, eu hychwanegu'n raddol dros y blynyddoedd. Dyma'r Oes Arwrol ac oes y beirdd Cymreig cynharaf. Mae'r Cynfeirdd, Aneirin a Taliesin, yn cael eu cydnabod fel awduron barddoniaeth Gymreig gynharaf. Aneirin oedd bardd y Gododdin - cerdd sy'n adrodd ymgais drychinebus llwyth y Gododdin, pobl o dde'r Alban sy'n siarad Cymbrieg, i gipio Catraeth yn Sir Efrog o ddwylo llwyth Almaenig tua 595 OC. Lladdwyd bron pob un o'r 300 aeth i'r frwydr. Yr oedd Aneirin ymhlith yr ychydig a oroesodd. Marwnad i'r ymladdwyr yw'r gerdd.

Asda Great Deal

Free UK shipping. 15 day free returns.
Community Updates
*So you can easily identify outgoing links on our site, we've marked them with an "*" symbol. Links on our site are monetised, but this never affects which deals get posted. Find more info in our FAQs and About Us page.
New Comment